Na de Tweede Wereldoorlog moeten er in Nederland verkiezingen worden gehouden. Deze vinden plaats in 1946, voor de Tweede Kamer op 17 mei, voor Provinciale Staten op 29 mei en voor de gemeenteraden op 26 juli.
Dit is de uitslag van de verkiezing van de leden van de Provinciale Staten van Limburg.
Een vraag die meteen opkomt. Wat is Groep Jetten?
Op dinsdag 9 april 1946 heeft de kandidaatstelling plaats gehad voor de Provinciale Staten in Limburg. De dag erna verschijnt in het Limburgsch Dagblad een overzicht van de ingediende lijsten. Hierin staat voor de kieskringen Maastricht, Heerlen en Sittard ook de ‘Partij v.d. Arbeid (Bond Werkers Mijnbedrijf)’. In een extra vermelding staat ‘In de kieskringen is nog ’n 2e lijst van den Partij v.d. Arbeid, en wel uit den Bond Werkers Mijnbedrijf en wel met de volgende namen: 1. Jetten, J.M., Sittard; 2. Kretzers, J.L., Broeksittard; 3. Smeets, J.H., Echt; 4. Balt P., Sittard.
Donderdag’s volgt meteen een rectificatie. Jetten en Kretzers laten weten dat hun lijst geen tweede lijst van de Partij van de Arbeid is en ook geen lijst van de A.B.W.M. De vier kandidaten komen uit als Arbeiderspartij. Op de kieslijsten komen ze als Arbeiderspartij (Jetten).
In meerdere Nederlandsche dagbladen is nog steeds te lezen dat de lijst ingediend is door de Bond van Werkers in het Mijnbedrijf. De Algemeene Bond van Werkenden in het Mijnbedrijf deelt daarom mede dat men geen kandidatenlijst heeft ingediend voor de verkiezingen van de Provinciale Staten van Limburg en dat ze niets te maken hebben met de lijst van de Arbeiderspartij.1Delpher, Gazet van Limburg, 2 mei 1946. Officieel zal dit zo zijn en misschien is men er ook niet echt gelukkig mee, maar Lei Kretzers, de nummer twee op de lijst, is echter al sinds de oprichting van de A.W.B.M op 30 seoptember 1944 secretaris.2W.J.M. Klaassen, De mijnwerkersbonden in 1944-1945: drie oude en een nieuwe, Jaarboek SHCL 1985, p.34 e.v. Lijsttrekker Math Jetten is als mijnbeambte sind juli 1945 eveneens lid van het hoofdbestuur van die bond.3Hans Thissen, Kroniek van de Algemene Bond van Werkers in het Mijnbedrijf tot en met vakbond ABW 1944-2018; https://www.landvanherle.nl/wp-content/uploads/2019/10/Kroniek-Vakbond-ABW-1944-2018.pdf Bovendien zit hij vanaf de oprichting op 18 oktober 1945 namens de A.W.B.M., waarvan hij 2de voorzitter is, in de Mijnindustrieraad (M.I.R.).4Limburgsch dagblad, 16 oktober 1945.
De eerste vergadering van de M.I.R. Foto: Steenkool; bedrijfstijdschrift van de Nederlandsche steenkolenmijnen, jrg 1, 1945, no. 1, 01-12-1945.
Hierdoor is er een potentieel aan kiezers, maar een groot deel zal traditioneel blijven stemmen, met name op de Katholieke Volkspartij. Bovendien zal het niet hebben meegeholpen dat de eerste voorzitter van de A.W.B.M. een communist was. In de kieskring Maastricht haalt de Arbeiderspartij (Jetten) 0,6 % van de stemmen, in de kieskring Heerlen 1,0% en in de kieskring Sittard 4,6%.5Delpher, Limburgsch Dagblad, 31 mei 1946,, uitslagen per gemeente.
In de gemeenten Sittard, Munstergeleen, Limbricht, Obbicht en Papenhoven, Urmond, Stein en Elsloo staat de partij zelfs met het aantal behaalde stemmen op de tweede plaats na de K.V.P.
Op 31 mei verschijnt in de Gazet van Limburg een duidelijk gekleurd politiek commentaar. De winst van de K.V.P wordt bejubeld, maar onder het kopje ‘Tevreden, niet voldaan’ verschijnen een aantal kanttekeningen. Onder andere het aantal communistische stemmen (het communistische gevaar wordt dreigend) en de thuisblijvers (hebben aan de K.V.P groot nadeel berokkend) worden aangehaald, maar ook de partij van Jetten ligt niet lekker. ‘Deze verkiezing heeft wederom bewezen, hoe nutteloos en vruchteloos ’t optreden van dwergpartijtjes is. In Limburg was het ditmaal de groep-Jetten, die een machtelooze poging heeft gedaan om een Statenzetel te veroveren. Zij wist het niet verder te brengen dan 3289 stemmen, waardoor natuurlijk ook een aantal katholieke stemmen verloren is gegaan. Zulke groepje kunnen alleen maar afbreuk doen aan het gezonde partijleven, omdat zij door hun kleurlooze en beginsellooze politiek niets anders bereiken, dan eenvoudige lieden in verwarring te brengen.’
Jan Mathijs Jetten wordt op 28 juni 1908 in de Broekstraat, thans Aan het Broek, te Broeksittard geboren als jongste kind van schrijnwerker en herbergier Willem Jozef Jetten en zijn vrouw Maria Elisabeth Heijnen. Math is nog net geen vijftien jaar oud als hij wordt ingeschreven op de Bisschoppelijke kweekschool in Roermond.6Gemeentearchief Roermond, Bevolkingsregister, Bevolkingsregister 1910-1936, folio 56. Hier zal hij vier jaren intern verblijven. Math groeit op in een tijd waarin de (staats)mijnen tot ontwikkeling komen. In plaats van onderwijzer wil hij mijnbeambte worden. Zijn vader overlijdt als Math achttien jaar is, zijn moeder vier jaren later. Hij volgt de benodigde opleidingen en gaat in de mijn aan de slag. Op 8 mei 1933 trouwt hij in Sittard voor de wet en op 9 mei voor de kerk met Anna Josephina (Fien) Wetzels, geboren te Geleen-Lutterade op 10 mei 1910, dochter van bierbrouwer en landbouwer Jan Caspar Wetzels en Maria Hubertina Sabina Damoiseaux. Het beroep van de bruidegom is vermeld als staatsmijnbeamte. Samen krijgen ze twee zonen. Math is opzichter in de Staatsmijn Maurits. Zoals boven vermeld is hij sinds juli 1945 lid en plaatsvervangend voorzitter van het hoofdbestuur van de Algemene Bond voor Werkers in het Mijnbedrijf. Vanuit die positie wordt hij in oktober 1945 lid van de Mijnindustrieraad. Begin 1947 neemt hij bij dit orgaan ontslag.7Delpher, De Volkskrant, 17 februari 1947. Op 19 november 1951 overlijdt zijn vrouw en blijft hij met twee kinderen achter. Op 7 juni 1952 hertrouwt hij met Maria Johanna Theresia (Mia) Willems. Samen krijgen ze nog twee dochters. Math Jetten overlijdt 31 juli 1949 op 71-jarige leeftijd te Geleen en wordt in Sittard begraven.
Na de verkiezingen voor Provinciale Staten is Math op 26 juli 1946 ook verkiesbaar voor de gemeenteraad van Sittard. Hierin slaagt hij wel en samen met M.J.H. Gerrits van zijn lijst XIV krijgt hij een plek in de gemeenteraad. Bij de verkiezingen van 15 juni 1949 raakt hij zijn zetel weer kwijt.
Jan Leonard Kretzers wordt op 28 september 1894 geboren te Broeksittard als zoon van akkerbouwer Gerhard Andreas Kretzers en Maria Christina Willems. Zijn vader is afkomstig van Havert en heeft de Duitse nationaliteit, die Lei bij geboorte overneemt. Op 27 mei 1938 krijgt hij het Nederlanderschap.8Limburger koerier, 10 juni 1938. Op 20 januari 1919 is hij in Maasbree getrouwd met Petronella Christina Godefrieda (Frieda) Grubben, geboren Blerick 11 mei 1892, dochter van gemeenteontvanger Mathijs Grubben en Maria Louisa van de Beuken. Uit dit huwelijk worden drie kinderen geboren. Lei Kretzers is aanvankelijk typograaf en lid van de katholieke bond van typografen. Rond 1923 was er een grote crisis in de typografische industrie met veel ontslagen en loonsverlagingen. Lei wordt dan mijnwerker. Vanaf de oprichting in 1944 is hij secretaris van de A.B.W.M.met een grote invloed op de koers van de bond. In september 1959 gaat hij daar als bezoldigd secretaris met pensioen. Hij overlijdt op 3 april 1964